Current State of Play in Georgia According to the Rule of Law Index 2022

ქართულენოვანი ვერსია ხელმისაწვდომია აქ.

Author: Ketevan Kukava

According to the 2022 Rule of Law Index, Georgia received an overall score of 0.60 (maximum score of 1). This score has decreased by 0.01 points compared to the previous year.  Georgia is in 49th place among 140 countries and first among 14 countries in Eastern Europe and Central Asia. 

The World Justice Project Rule of Law Index assessed the situation in 140 countries based on the following 8 factors: Constraints on government powers, absence of corruption, open government, fundamental rights, order and security, regulatory enforcement, civil justice and criminal justice.

Georgia received the highest score – 0.79 in the factor of order and security and the lowest factor score – 0.51 in criminal justice.

Compared to 2021, scores received by Georgia declined in the following factors: Constraints on government powers, fundamental rights, civil justice, and criminal justice. Assessments with regard to the absence of corruption, open government, and order and security have not changed. Compared to 2021, the assessment of Georgia has improved only with regard to regulatory enforcement.

Similar to 2020 and 2021, in 2022 Georgia received 0.68 points in the absence of corruption. Among the scores given in 2015-2022, the one received in 2020-2022 is the lowest.

Among the sub-factors of fundamental rights, Georgia has the lowest score (0.47) in privacy and the highest one (0.72) in the right to life and security.

In the factor of civil justice, the lowest scores were given to the following sub-factors: civil justice is not subject to unreasonable delay (0.34) and civil justice is free of improper government influence (0.39). Sub-factor of accessible, impartial and effective alternative dispute resolution mechanisms scored the highest – 0.73 points.

Among the sub-factors of criminal justice, the most problematic is freedom from improper government influence, which scored the lowest – 0.24 points, and the highest score (0.73) was given to freedom from corruption. A relatively low – 0.36 score was given to the sub-factor of effective criminal investigation system, which has decreased by 0.01 points compared to 2021.  

საქართველოში არსებული მდგომარეობა კანონის უზენაესობის 2022 წლის ინდექსის მიხედვით

See the English version here.

ავტორი: ქეთევან კუკავა

2022 წლის კანონის უზენაესობის ინდექსის მიხედვით, საქართველოში კანონის უზენაესობის მდგომარეობა 0.60 ქულით შეფასდა (მაქსიმალური 1 ქულა). ამ მაჩვენებლით საქართველოს პოზიცია წინა წელთან შედარებით 0,01 ქულით გაუარესდა. საქართველო 49-ე ადგილს იკავებს შეფასებულ 140 ქვეყანას შორის, ხოლო აღმოსავლეთ ევროპისა და ცენტრალური აზიის რეგიონში პირველ პოზიციაზეა 14 ქვეყანას შორის.

„მსოფლიოს მართლმსაჯულების პროექტის“ კანონის უზენაესობის ინდექსი 140 ქვეყანაში არსებულ მდგომარეობას შემდეგი 8 კრიტერიუმით აფასებს: მთავრობის ძალაუფლების შეზღუდვა, კორუფციის არარსებობა, ღია მმართველობა, ძირითადი უფლებები, წესრიგი და უსაფრთხოება, სარეგულაციო აღსრულება, სამოქალაქო მართლმსაჯულება და სისხლის სამართლის მართლმსაჯულება.

საქართველომ ყველაზე მაღალი შეფასება – 0.79 ქულა წესრიგისა და უსაფრთხოების, ხოლო ყველაზე დაბალი – 0.51 ქულა სისხლის სამართლის მართლმსაჯულების კომპონენტში მიიღო. 

2021 წელთან შედარებით, საქართველოს შეფასება შემდეგ კომპონენტებში გაუარესდა: მთავრობის ძალაუფლების შეზღუდვა, ძირითადი უფლებები, სამოქალაქო მართლმსაჯულება და სისხლის სამართლის მართლმსაჯულება. უცვლელი დარჩა კორუფციის არარსებობის, ღია მმართველობის, წესრიგისა და უსაფრთხოების მაჩვენებლები. 2021 წელთან შედარებით, საქართველოს შეფასება მხოლოდ სარეგულაციო აღსრულების კუთხით გაუმჯობესდა.

2020 და 2021 წლების მსგავსად, 2022 წელს კორუფციის არარსებობის კომპონენტში საქართველოს 0.68 ქულა მიენიჭა. 2015-2021 წლების მაჩვენებლებს შორის 2020-2022 წლების შეფასებები ყველაზე დაბალია. 

ძირითადი უფლებების კომპონენტში ყველაზე დაბალი შეფასება პირადი ცხოვრების ხელშეუხებლობის უფლებას აქვს (0.47 ქულა), ხოლო ყველაზე მაღალი - სიცოცხლისა და უსაფრთხოების უფლებას (0.72 ქულა).

სამოქალაქო მართლმსაჯულების კომპონენტში ყველაზე დაბალი ქულებით შემდეგი ინდიკატორები შეფასდა: სამოქალაქო მართლმსაჯულება ხორციელდება პროცესის დაუსაბუთებელი გაჭიანურების გარეშე (0.34 ქულა) და სამოქალაქო მართლმსაჯულება ხელისუფლების გავლენისგან თავისუფალია (0.39 ქულა). ყველაზე მაღალი – 0.73 ქულა კი ეფექტური და მიუკერძოებელი დავის ალტერნატიული გადაწყვეტის მექანიზმებს მიენიჭა.

სისხლის სამართლის მართლმსაჯულების ინდიკატორებს შორის საქართველოში ყველაზე პრობლემური მიმართულება ხელისუფლების გავლენის არარსებობაა, რომელსაც ყველაზე დაბალი – 0.24 ქულა მიენიჭა, ხოლო ყველაზე მაღალი – 0.73 ქულით კორუფციის არარსებობა შეფასდა. საკმაოდ დაბალი – 0.36 ქულით შეფასდა ეფექტური გამოძიების კომპონენტი, რაც 2021 წლის მაჩვენებელზე 0.01 ქულით ნაკლებია.

Georgia’s approximation to 2030 climate targets

ქართულენოვანი ვერსია ხელმისაწვდომია აქ.

Author: Mariam Kukava

To help the EU reach its 2030 climate and energy targets, Regulation (EU) 2018/1999 of 11 December 2018 on the Governance of the Energy Union and Climate Action (Governance Regulation) sets common rules for planning, reporting and monitoring on energy and climate policies and targets. It aims to ensure coherent implementation and coordination of the Energy Union Strategy[1] on energy security, internal energy market, energy efficiency, decarbonisation and research, innovation and competitiveness. The Regulation also ensures that EU planning and reporting are synchronized with the ambition cycles under the Paris Agreement[2].

Having regard to the Treaty establishing the Energy Community and the proposal from the European Commission, the Ministerial Council of Energy Community has adopted Decision D/2021/14/MC-EnC[3] amending Article 20 and Annex I to the Treaty establishing the Energy Community and incorporating Directive (EU) 2018/2001, Directive (EU) 2018/2002, Regulation (EU) 2018/1999, Delegated Regulation (EU) 2020/1044 and implementing Regulation (EU) 2020/1208 in the Energy Community acquis communautaire.

The adoption of Governance Regulation is a significant new step towards the decarbonisation dimension within the EnC. It was adopted as part of key legislative acts stemming from the EU’s Clean energy for all Europeans package.

With the Decision, Energy Community Contracting Parties, including Georgia, committed themselves to transpose and implement the Governance Regulation by 31 December 2022.

Integrated national energy and climate plans[4]

Under the Regulation, Energy Community Contracting Parties shall develop integrated national energy and climate plans (NECP). In particular, by 30 June 2024, and subsequently by 1 January 2029 and every ten years thereafter, each Contracting Party shall notify to the Energy Community Secretariat an integrated NECP. The mandatory structure and the content of the NECPs includes the following:

• Overview and process for establishing the Plan;

• National objectives and targets;

• Policies and measures;

• Current situation and projections with existing policies and measures;

• Impact assessment of planned policies and measures.[5]

The first plan shall cover the period from 2025 to 2030. The subsequent plans shall cover the ten-year period immediately following the end of the period covered by the previous plan[6].

NECP shall set out national objectives for each of the five dimensions of the Energy Union^[7]:

• energy security;
• internal energy market;
• energy efficiency;
• decarbonisation; and
• research, innovation and competitiveness.

National long-term strategies

EnC Contracting Parties are required to develop and submit to the Secretariat their national long-term strategies by the time the Regulation comes into force, and subsequently by 1 January 2029 and every 10 years thereafter. The plan shall contain a 30 years perspective and shall be consistent with the Energy Community’s climate-neutrality objective.

Contracting Parties shall ensure consistency between these strategies and their NECPs and update them every five years.

Integrated national energy and climate progress reporting

The Regulation lays down reporting obligation. Each Contracting Party shall report to the EnC Secretariat on the status of implementation of its integrated national energy and climate plan by means of an integrated national energy and climate progress report covering all five dimensions of the Energy Union. The first report shall be submitted in 2025 and every two years thereafter.

The integrated national energy and climate progress report shall cover the information on the progress accomplished towards reaching the objectives, among others, the EnC’s climate-neutrality objective, targets and contributions set out in the integrated NECP, and towards implementing the policies and measures necessary to meet them. The report shall also include integrated reporting on renewable energy, energy efficiency, energy security, energy poverty and research, innovation and competitiveness.

Georgia's path to climate change

Georgia accessed the UNFCCC as a non-Annex I country, Kyoto Protocol (KP)[8], and approved the Paris Agreement[9]. The reforms envisaged by the Association Agreement also imply harmonization of Georgian legislation with EU legislation regarding the climate change mitigation, energy efficiency, air pollution and renewable energy. As a Contracting Party to the Energy Community Treaty since 2017, Georgia has the obligation to implement the energy acquis in force, including acquis on climate change.

By the Resolution of the Government of Georgia dated April 8, 2021 No.167 the following documents were approved: Georgia’s Updated Nationally Determined Contribution (NDC) provided by the Paris Agreement of the United Nations Framework Convention on Climate Change (UNFCCC), Georgia’s 2030 Climate Change Strategy and the 2021-2023 Action Plan of Georgia’s 2030 Climate Change Strategy. The updated NDCs was submitted to the United Nations Framework Convention on Climate Change (UNFCCC) on 5 May 2022.[10]

In the updated NDC Georgia committed to reducing its GHG emissions to 35% below the emission levels in 1990, by 2030.

Georgia's 2030 Climate Change Strategy, to mitigate climate change in Georgia, sets out the ways to achieve the goals of reducing greenhouse gas (GHG) emissions. 

The Strategy document determines the state policy for climate change mitigation in the following sectors: Energy Generation and Transmission, Buildings, Transport, Forestry, Agriculture, Waste Management, Industry.

The Climate Strategy and Action Plan also support the implementation of Georgia’s commitments under the Sustainable Development Goals (SDGs).

Goals of the Climate Strategy and Action Plan

To achieve the long-term vision declared for 2030[11], the Climate Strategy and Action Plan set the following goals for each sector:

Goal 1: Reduce greenhouse gas emissions in the energy generation and transmission sector to 15% below the reference scenario projections by 2030;

Goal 2: Reduce greenhouse gas emissions in the transport sector to 15% below the reference scenario projections by 2030;

Goal 3: Support the development of low-carbon approaches in the buildings sector by promoting climate-smart and energy-efficient technologies and services;

Goal 4: Support development of the low-carbon approaches in the industry sector by promoting climate-smart and energy-efficient technologies and services to reduce greenhouse gas emissions to 5% below the reference scenario projections by 2030;

Goal 5: Support the low-carbon development of the agriculture sector by encouraging the climate-smart and energy-efficient technologies and services;

Goal 6: Support the low-carbon development of the waste sector by promoting climate-smart and energy-efficient technologies and services;

Goal 7: Increase the carbon capturing capacity of the forestry sector by 10% for 2030 compared to 2015[12].

By acceding to the Energy Community Treaty, Georgia has committed to shape its domestic legislation in line with the adapted EU climate rules.

To determine 2030 goals, Georgia as a Contracting Party, is preparing an integrated NECP based on the recommendations provided by EnC Secretariat. To reduce greenhouse gas emissions, this process requires the development of consistent policies and measures in all energy-related sectors.

In order to comply with the obligations stemming from the Governance Regulation, Georgia shall enhance the existing legal and institutional framework. It will need to revise existing energy- and climate-related legal acts on policies, strategies and planning documents and introduce new legal rules defining the roles and responsibilities of the designated authorities. This will require a thorough analysis of the acts in force and making the gap analysis to identify the areas to be completed.

Governance Regulation imposes an explicit obligation on Georgia to draft and submit its integrated NECP to EnC. Therefore, Georgia shall timely finalize the process of preparation and submission of first draft NECP.

By the entry into force of the Governance Regulation and subsequently, by 1 January 2029 and every ten years thereafter, Georgia is obliged to prepare and submit to the EnC its long-term strategy with a 30 years perspective. The Governance Regulation requires long-term strategies to be developed in an open and transparent manner.

---

[1] https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:52015DC0080&from=EN;

[2] The Paris Agreement (PA) is a legally binding international treaty on climate change. It was adopted on 12 December 2015 and entered into force on 4 November 2016. The PA sets an operational goal to hold an average global temperature well below 2 degrees compared to the pre-industrial level and “pursuing efforts” towards an aspirational goal of 1,5 degrees. Georgia is Party to PA since 2015;

[3] Decision D/2021/14/MC-EnC available - https://www.energy-community.org/legal/decisions.html;

[4] Articles 3,  and 14 of the Governance Regulation;

[5] https://www.energy-community.org/regionalinitiatives/NECP.html;

[6] Regulation (EU) 2018/1999 of 11 December 2018 on the Governance of the Energy Union and Climate Action Incorporated and adapted by the Ministerial Council Decision 2021/14/MC-EnC of 30 November 2021 on incorporating Regulation (EU) 2018/1999 in the Energy Community acquis communautaire and amending Annex I of the Treaty;

[7] Article 1.2 and point 2 of section A of Annex I:

[8] Date of ratification 19 June 1999;

[9] Date of ratification 08 May 2017;

[10] https://www.undp.org/georgia/press-releases/georgia-releases-new-national-climate-pledge-under-paris-agreement;

[11] Reducing GHG emissions to 35% below 1990 levels by 2030 for all sectors of the economy.

[12] 2021-2023 Action Plan of Georgia’s 2030 Climate Strategy available - https://mepa.gov.ge/En/Files/ViewFile/50122;

კლიმატის 2030 წლის მიზნებთან საქართველოს დაახლოება

See the English version here.

ავტორი: მარიამ კუკავა

კლიმატისა და ენერგეტიკის 2030 წლის მიზნების მიღწევის პროცესში ევროკავშირის დასახმარებლად, ენერგეტიკული კავშირისა და კლიმატთან დაკავშირებული მოქმედების მართვის შესახებ ევროპარლამენტისა და საბჭოს 2018 წლის 11 დეკემბრის რეგულაციით (EU) 2018/1999 (მართვის რეგულაცია) დადგენილია ენერგეტიკისა და კლიმატის პოლიტიკისა და მიზნების დაგეგმვის, ანგარიშგებისა და მონიტორინგის განხორციელების საერთო წესები. მისი მიზანია უზრუნველყოს ენერგეტიკული უსაფრთხოების, შიდა ენერგეტიკული ბაზრის, ენერგოეფექტურობის, დეკარბონიზაციისა და კვლევის, ინოვაციებისა და კონკურენტუნარიანობის შესახებ ენერგეტიკული კავშირის სტრატეგიის[1] თანმიმდევრული განხორციელება და კოორდინაცია. რეგულაცია ასევე უზრუნველყოფს ევროკავშირში დაგეგმვისა და ანგარიშგების სინქრონიზებას პარიზის შეთანხმების ამბიციურ ციკლებთან[2].

ენერგეტიკული გაერთიანების დამფუძნებელი ხელშეკრულებისა და ევროკომისიის წინადადების გათვალისწინებით, ენერგეტიკული გაერთიანების მინისტრთა საბჭომ მიიღო D/2021/14/MC-EnC გადაწყვეტილება, რომელიც ცვლის ენერგეტიკული გაერთიანების დამფუძნებელი ხელშეკრულების მე-20 მუხლსა და I დანართს და ითვალისწინებს (EU) 2018/2001 დირექტივის, (EU) 2018/2002 დირექტივის, (EU) 2018/1999 რეგულაციის, (EU) 2020/1044 დელეგირებული რეგულაციისა და (EU) 2020/1208 იმპლემენტირებული რეგულაციის გაერთიანებას ენერგეტიკული გაერთიანების კანონმდებლობაში. 

მართვის რეგულაციის მიღება მნიშვნელოვანი წინგადადგმული ნაბიჯია ენერგეტიკულ გაერთიანებაში დეკარბონიზაციის განზომილების მისაღწევად. ის წარმოადგენს იმ ძირითადი საკანონმდებლო აქტების ნაწილს, რომლებიც გამომდინარეობს ევროკავშირის „სუფთა ენერგია ყველა ევროპელისთვის“ პაკეტიდან.

ამ გადაწყვეტილებით ენერგეტიკული გაერთიანების ხელშემკვრელმა მხარეებმა, მათ შორის საქართველომ, აიღეს ვალდებულება, 2022 წლის 31 დეკემბრამდე მიიღონ და განახორციელონ მართვის რეგულაცია.

ენერგეტიკისა და კლიმატის ეროვნული ინტეგრირებული გეგმა[3]

რეგულაციის თანახმად, ენერგეტიკული გაერთიანების ხელშემკვრელმა მხარეებმა უნდა შეიმუშავონ ენერგეტიკისა და კლიმატის ეროვნული ინტეგრირებული გეგმა (NECP). კერძოდ, 2024 წლის 30 ივნისამდე, შემდგომ 2029 წლის 1 იანვრამდე და შემდგომ ყოველ ათ წელიწადში, თითოეული ხელშემკვრელი მხარე ვალდებულია, აცნობოს ენერგეტიკული გაერთიანების სამდივნოს ინტეგრირებული NECP. NECP-ის სავალდებულო სტრუქტურა და შინაარსი მოიცავს შემდეგს:

• მიმოხილვა და გეგმის შედგენის პროცესი;
• ეროვნული მიზნები და ამოცანები;
• პოლიტიკა და ზომები;
• არსებული მდგომარეობა და არსებული პოლიტიკითა და ღონისძიებებით განსაზღვრული პროგნოზები;
• დაგეგმილი პოლიტიკისა და ღონისძიებების გავლენის შეფასება[4].

პირველი გეგმა უნდა მოიცავდეს 2025 წლიდან 2030 წლამდე პერიოდს. შემდგომი გეგმები უნდა მოიცავს წინა გეგმით განსაზღვრული პერიოდის დასრულებიდან ათწლიან პერიოდს[5].

NECP განსაზღვრავს ეროვნულ მიზნებს ენერგეტიკული კავშირის ხუთივე განზომილებისთვის[6]:

• ენერგეტიკული უსაფრთხოება;
• ენერგეტიკის შიდა ბაზარი;
• ენერგოეფექტურობა;
• დეკარბონიზაცია და
• კვლევა, ინოვაცია და კონკურენტუნარიანობა.

ეროვნული გრძელვადიანი სტრატეგიები

ენერგეტიკული გაერთიანების ხელშემკვრელი მხარეები ვალდებული არიან შეიმუშაონ და სამდივნოს წარუდგინონ ეროვნული გრძელვადიანი სტრატეგიები რეგულაციის ძალაში შესვლის დროისთვის, შემდგომ 2029 წლის 1 იანვრამდე და შემდგომ ყოველ 10 წელიწადში ერთხელ. გეგმა უნდა შეიცავდეს 30 წლიან პერსპექტივას და უნდა შეესაბამებოდეს ენერგეტიკული გაერთიანების კლიმატ-ნეიტრალურობის მიზანს.

ხელშემკვრელმა მხარეებმა უნდა უზრუნველყონ ამ სტრატეგიებსა და მათ NECP-ებს შორის თანმიმდევრულობა და განაახლონ ისინი ყოველ ხუთ წელიწადში ერთხელ.

ენერგეტიკისა და კლიმატის ეროვნული ინტეგრირებული პროგრესის შესახებ ანგარიშგება

რეგულაცია ადგენს ანგარიშგების ვალდებულებას. თითოეული ხელშემკვრელი მხარე ენერგეტიკისა და კლიმატის ეროვნული ინტეგრირებული გეგმის განხორციელების სტატუსს წარუდგენს ენერგეტიკული გაერთიანების სამდივნოს ენერგეტიკისა და კლიმატის ეროვნული ინტეგრირებული პროგრესის შესახებ ანგარიშის სახით, რომელიც მოიცავს ენერგეტიკული კავშირის ხუთივე განზომილებას. პირველი ანგარიში უნდა წარედგინოს 2025 წელს და შემდეგ ყოველ ორ წელიწადში ერთხელ.

ენერგეტიკისა და კლიმატის ეროვნული ინტეგრირებული პროგრესის შესახებ ანგარიში უნდა მოიცავდეს ინფორმაციას მიზნების შესრულების პროცესში მიღწეული პროგრესის შესახებ, მათ შორის, ენერგეტიკული გაერთიანების კლიმატ-ნეიტრალურობის მიზნის, NECP-ით გათვალისწინებული სამიზნე მაჩვენებლებისა და წვლილის, ასევე მათ შესასრულებლად აუცილებელი პოლიტიკისა და შესაბამისი ზომების განხორციელების შესახებ ინფორმაციას. ანგარიში ასევე უნდა მოიცავდეს ინტეგრირებულ ანგარიშგებას განახლებადი ენერგიის, ენერგოეფექტურობის, ენერგოუსაფრთხოების, ენერგეტიკული სიღარიბისა და კვლევის, ინოვაციებისა და კონკურენტუნარიანობის შესახებ.

საქართველოს გზა კლიმატის ცვლილებისკენ

საქართველო შეუერთდა UNFCCC-ს, როგორც დანართ I-ში არ შესული ქვეყანა, კიოტოს პროტოკოლს[7] და დაამტკიცა პარიზის შეთანხმება[8]. ასოცირების შეთანხმებით გათვალისწინებული რეფორმები ასევე გულისხმობს საქართველოს კანონმდებლობის ჰარმონიზაციას ევროკავშირის კანონმდებლობასთან კლიმატის ცვლილების შერბილების, ენერგოეფექტურობის, ჰაერის დაბინძურებისა და განახლებადი ენერგიის შესახებ. როგორც ენერგეტიკული გაერთიანების დამფუძნებელი ხელშეკრულების ხელშემკვრელ მხარეს, საქართველოს 2017 წლიდან აღებული აქვს ვალდებულება, განახორციელოს მოქმედი ენერგეტიკული კანონმდებლობის, მათ შორის კლიმატის ცვლილების შესახებ კანონმდებლობის იმპლემენტაცია.

საქართველოს მთავრობის 2021 წლის 8 აპრილის No167 დადგენილებით დამტკიცდა შემდეგი დოკუმენტები: გაეროს კლიმატის ცვლილების ჩარჩო კონვენციის „პარიზის შეთანხმებით“ გათვალისწინებული – „საქართველოს განახლებული ეროვნულ დონეზე განსაზღვრული წვლილი (NDC)“, საქართველოს კლიმატის ცვლილების 2030 წლის სტრატეგია და საქართველოს კლიმატის ცვლილების 2030 წლის სტრატეგიის 2021 – 2023 წლების სამოქმედო გეგმა. განახლებული NDC გაეროს კლიმატის ცვლილების ჩარჩო კონვენციას (UNFCCC) 2022 წლის 5 მაისს წარედგინა.[9]

განახლებული NDC-ის შესაბამისად, საქართველომ აიღო ვალდებულება 2030 წლისთვის შეამციროს სათბურის გაზების ემისია 35%-მდე 1990 წლის მაჩვენებელთან შედარებით.

საქართველოს 2030 წლის კლიმატის ცვლილების სტრატეგია, საქართველოში კლიმატის ცვლილების შერბილების მიზნით, განსაზღვრავს სათბურის გაზების ემისიების შემცირების მიზნების მიღწევის გზებს.

სტრატეგიის დოკუმენტი განსაზღვრავს კლიმატის ცვლილების შერბილების სახელმწიფო პოლიტიკას შემდეგ სექტორებში: ენერგიის გენერაცია და გადაცემა, შენობები, ტრანსპორტი, სატყეო მეურნეობა, სოფლის მეურნეობა, ნარჩენების მართვა, მრეწველობა.

კლიმატის სტრატეგია და სამოქმედო გეგმა ასევე მხარს უჭერს მდგრადი განვითარების მიზნების ფარგლებში საქართველოს მიერ აღებული ვალდებულებების შესრულებას (SDG).

კლიმატის სტრატეგიისა და სამოქმედო გეგმის მიზნები

2030 წლისთვის განსაზღვრული გრძელვადიანი ხედვის მისაღწევად[10], კლიმატის სტრატეგია და სამოქმედო გეგმა თითოეული სექტორისთვის შემდეგ მიზნებს განსაზღვრავს:

მიზანი 1: 2030 წლისთვის, ენერგიის გენერაციისა და გადაცემის სექტორში, სათბურის აირების ემისიების, საბაზისო სცენარით გათვალისწინებულ პროგნოზებთან შედარებით 15%-თ შემცირება;

მიზანი 2: 2030 წლისთვის, ტრანსპორტის სექტორში, სათბურის აირების ემისიების, საბაზისო სცენარით გათვალისწინებულ პროგნოზებთან შედარებით 15%-თ შემცირება;

მიზანი 3: შენობების სექტორში დაბალნახშირბადიანი მიდგომების განვითარების ხელშეწყობა კლიმატგონივრული და ენერგოეფექტური ტექნოლოგიებისა და მომსახურების წახალისებით;

მიზანი 4: 2030 წლისთვის, საბაზისო სცენარით გათვალისწინებულ პროგნოზებთან შედარებით, ემისიების 5%-თ შესამცირებლად, მრეწველობის სექტორის დაბალნახშირბადიანი მიდგომების განვითარების ხელშეწყობა, კლიმატგონივრული და ენერგოეფექტური ტექნოლოგიებისა და მომსახურებების წახალისებით;

მიზანი 5: სოფლის მეურნეობის სექტორის დაბალნახშირბადიანი განვითარების ხელშეწყობა კლიმატგონივრული და ენერგოეფექტური ტექნოლოგიებისა და მომსახურებების წახალისებით;

მიზანი 6: ნარჩენების სექტორის დაბალნახშირბადიანი განვითარების ხელშეწყობა კლიმატგონივრული და ენერგოეფექტური ტექნოლოგიებისა და მომსახურებების წახალისებით;

მიზანი 7: 2030 წლისთვის, სატყეო სექტორის მიერ ნახშირბადის შთანთქმის შესაძლებლობის 2015 წელს დაფიქსირებულ დონესთან შედარებით 10%-თ გაზრდა.[11]

ენერგეტიკული გაერთიანების დამფუძნებელ ხელშეკრულებასთან შეერთებით, საქართველომ აიღო ვალდებულება შიდა კანონმდებლობა ევროკავშირის კლიმატის ადაპტირებულ წესებთან შესაბამისობაში მოიყვანოს.

2030 წლის მიზნების დასადგენად, საქართველო, როგორც ხელშემკვრელი მხარე, ენერგეტიკული გაერთიანების სამდივნოს რეკომენდაციების შესაბამისად ამზადებს ინტეგრირებულ NECP-ს. სათბურის გაზების ემისიების შესამცირებლად ეს პროცესი მოითხოვს თანმიმდევრული პოლიტიკისა და ზომების შემუშავებას ენერგეტიკის ყველა სექტორში.

მართვის რეგულაციიდან გამომდინარე ვალდებულებების შესრულების მიზნით, საქართველომ უნდა გააძლიეროს არსებული სამართლებრივი და ინსტიტუციური ბაზა. აუცილებელია პოლიტიკის, სტრატეგიებისა და დაგეგმვის დოკუმენტების შესახებ ენერგეტიკასა და კლიმატთან დაკავშირებული მოქმედი სამართლებრივი აქტების გადახედვა და ახალი სამართლებრივი წესების დადგენა, რომლებიც განსაზღვრავს უფლებამოსილი ორგანოების როლსა და პასუხისმგებლობას. აღნიშნული საჭიროებს მოქმედი სამართლებრივი აქტების საფუძვლიან ანალიზს და ასევე, ხარვეზების გამოვლენას იმ სფეროებში, რაც დამატებით მოწესრიგებას საჭიროებს.

მართვის რეგულაცია საქართველოს აკისრებს მკაფიო ვალდებულებას, შეიმუშაოს და წარუდგინოს თავისი ინტეგრირებული NECP ენერგეტიკული გაერთიანების სამდივნოს. შესაბამისად, საქართველომ დროულად უნდა დაასრულოს NECP-ის პირველი პროექტის მომზადებისა და წარდგენის პროცესი.

მართვის რეგულაციის ძალაში შესვლის დროისთვის, შემდგომ 2029 წლის 1 იანვრამდე და შემდგომ ყოველ ათ წელიწადში ერთხელ, საქართველო ვალდებულია მოამზადოს და წარუდგინოს ევროპის საბჭოს გრძელვადიანი სტრატეგია 30 წლიანი პერსპექტივით. ამასთან, მართვის რეგულაცია მოითხოვს გრძელვადიანი სტრატეგიების შემუშავებას ღიად და გამჭვირვალედ.

---

[1] https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:52015DC0080&from=EN;

[2] პარიზის შეთანხმება (PA) არის იურიდიულად სავალდებულო საერთაშორისო ხელშეკრულება კლიმატის ცვლილების შესახებ. იგი მიღებულ იქნა 2015 წლის 12 დეკემბერს და ძალაში შევიდა 2016 წლის 4 ნოემბერს. პარიზის შეთანხმება ადგენს, ერთი მხრივ, ოპერაციულ მიზანს, გლობალური საშუალო ტემპერატურის ზრდის 2°C-მდე შეზღუდვა წინარე ინდუსტრიულ დონესთან შედარებით და, მეორე მხრივ, სასურველ მიზანს, ტემპერატურის ზრდის 1.5°C-მდე შეზღუდვის მცდელობა, პრეინდუსტრიულ დონესთან შედარებით. საქართველო პარიზის შეთანხმების მხარეა 2015 წლიდან;

[3] მართვის რეგულაციის მე-3 და მე-4 მუხლები;

[4] https://www.energy-community.org/regionalinitiatives/NECP.html;

[5] ენერგეტიკული კავშირისა და კლიმატთან დაკავშირებული მოქმედების მართვის შესახებ  2018 წლის 11 დეკემბრის რეგულაცია (EU) 2018/1999 მიღებული და ადაპტირებული მინისტრთა საბჭოს 2021 წლის 30 ნოემბრის 2021/14/MC-EnC გადაწყვეტილებით (EU) 2018/1 რეგულაციის ენერგეტიკული გაერთიანების კანონმდებლობაში მიღებისა და ხელშეკრულების I დანართში შესწორებების შეტანის შესახებ;

[6] მუხლი 1.2 და დანართი I-ის A სექციის მე-2 პუნქტი;

[7] რატიფიცირების თარიღია 1999 წლის 19 ივნისი;

[8] რატიფიცირების თარიღია 2017 წლის 8 მაისი;

[9] https://www.undp.org/georgia/press-releases/georgia-releases-new-national-climate-pledge-under-paris-agreement;

[10] 2030 წლისთვის სათბურის გაზების ემისიების 35%-მდე შემცირება 1990 წლის მაჩვენებელთან შედარებით ეკონომიკის ყველა სექტორისთვის.

[11] საქართველოს 2030 წლის კლიმატის სტრატეგიის 2021-2023 სამოქმედო გეგმა ხელმისაწვდომია - https://mepa.gov.ge/En/Files/ViewFile/50122;